Ewangelicy nigdy w ciągu stuleci nie wyróżniali się ostentacyjną pobożnością. Zwłaszcza od drugiej połowy XX wieku pozostają w Polsce raczej na marginesie społecznej świadomości i życia publicznego. Patrząc jednak przez pryzmat historii, należy przyznać, iż polscy ewangelicy wnieśli niezwykle dużo inwencji, pracy
i wysiłku, a także wiele heroicznych czynów w życie narodu. Niniejsza publikacja, będąc zwięzłą monografią-albumem, przedstawia początki, rozwój, świetlane lata oraz schyłek w okresie II wojny światowej parafii luterańskiej na
Lubelszczyźnie, bierze pod lupę bardzo konkretny wycinek życia Kościoła ewangelicko-augsburskiego w Polsce. Tym samym stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, skąd się wziął
i na czym polegał ów wyjątkowy wkład ewangelików w rozwój naszego regionu,
a pośrednio także kraju w XVIII, XIX oraz w pierwszej połowie XX wieku.
[…]
W XVIII wieku do parafii należeli zarówno obywatele Lublina, jak i dość liczni obywatele ziemscy. Wśród obywateli Lublina byli wybitni kupcy i przemysłowcy,
w tym rodziny Vetterów, Plage, Krausse i Hessów. Ewangelicy z Lublina to polscy patrioci, którzy uczestniczyli w powstaniach narodowych: kościuszkowskim, listopadowym i styczniowym. O pełnym utożsamieniu tego środowiska z polskością świadczy fakt, że w rezultacie uchwały zgromadzenia parafialnego z 27 marca 1883 r. język polski stał się obowiązujący podczas modlitw i odprawiania nabożeństw ewangelickich w kościele Świętej Trójcy w Lublinie.
[…]
Z jednej strony więc ewangelicy w Polsce zwykle legitymują się silną świadomością własnej odrębności w przestrzeni wyznaniowej oraz mają silne poczucie
zdolności realizowania celu narodowego, z drugiej zaś trzymają się z dala od myślenia kategoriami logiki wyznaniowej, czyli myślenia wąskimi torami interesów własnych, które rozrywałyby delikatną tkankę struktury narodowo-społecznej. Należy podkreślić, że w zasadzie wartości, którym hołdują ewangelicy, nie kłócą się z wartościami uważanymi w Polsce za kluczowe czy niezbywalne. Za charakterystyczną cechę etyki ewangelickiej można uznać fakt, że obejmuje ona zasięgiem swojej
refleksji nie tylko takie hasła i wartości, jak: wolność sumienia, poszanowanie
indywidualności, równość, sprawiedliwość czy solidarność i wrażliwość społeczną, lecz w jej ramach uprawia się także chrześcijańską refleksję nad gospodarką, czyli nad tym, co stanowi materialną podstawę wolności, równości bądź sprawiedliwości. Nie ulega wątpliwości, że wymienione wartości składają się na gmach współczesnej, pluralistycznej kultury europejskiej.
Ks. dr Dariusz Chwastek
Proboszcz Parafii Ewangelicko-Augsburskiej
w Lublinie
ISBN 978-83-925912-0-7, ISBN 978-83-925912-1-4
Copyright by Parafia Ewangelicko-Augsburska w Lublinie, 2007
Copyright by LEMON Studio, 2007
Gaudium Lublin, 2007
