Wspólnota Krzyża z Gwoździ to międzynarodowa, ponadwyznaniowa organizacja, która zrzesza osoby i instytucje pracujące na rzecz pojednania, budowania pokoju na świecie oraz przeciwdziałania nietolerancji i niesprawiedliwości.
Idea Wspólnoty narodziła się w dramatycznych okolicznościach II wojny światowej. Niemieckie wojska zbombardowały brytyjskie miasto Coventry, ważny ośrodek przemysłowy, niszcząc przy tym średniowieczną katedrę. Gdy proboszcz katedry, ks. Richard Howard, oceniał zniszczenia po tym wydarzeniu, w jego głowie narodziła się idea, będąca zaczątkiem tego ruchu. Na osmolonej ścianie ruin świątyni napisał słowa „Ojcze, przebacz”, które stanowiły wyznanie winy grzesznego człowieka: nie tylko bowiem naziści byli sprawcami tego zniszczenia, lecz także wszyscy zaangażowani w okropieństwa wojny. Ks. Howard skonstruował krzyże z gwoździ podtrzymujących niegdyś dach imponującego kościoła i następnie podarował je władzom niemieckich parafii, których kościoły zostały zniszczone podczas alianckich nalotów. Owe krzyże były nie tylko wyrazem przebaczenia, lecz także apelem o pojednanie i prośbą o wybaczenie. U podstaw Wspólnoty leży silne przekonanie, iż zadaniem ludzi jest przeciwdziałanie przemocy i zniszczeniu, przy podkreśleniu faktu, iż wszyscy ludzie nieprzeciwdziałający przemocy są jej winni.
Wspólnota działa międzynarodowo, z centralą w Coventry. Partnerzy Wspólnoty to organa działające lokalnie na rzecz rozwiązywania problemów danych społeczności, przede wszystkim zaś – ku szeroko rozumianemu pojednaniu.
Dobrym przykładem jest Parafia Ewangelicko-Augsburska Świętej Trójcy w Lublinie, która od 2011 roku jest Partnerem Wspólnoty. Przed II wojną światową liczni członkowie tej parafii prężnie działali na rzecz rozwoju miasta, prowadząc fabryki, szkoły czy szpitale. W czasie wojny kościół został odebrany polskim ewangelikom, tępiono postawę parafian, którzy nie chcieli poddać się nazistowskiemu reżimowi. Z dniem zakończenia wojny lubelskich ewangelików można było policzyć na palcach jednej ręki. Duch przetrwania towarzyszył jednak ocalałym i dzięki pracy kolejnych duszpasterzy liczba członków zboru przekracza dziś dwieście. Niemniej jednak przez długi czas lubelscy ewangelicy byli niezasłużenie kojarzeni z okropieństwami nazistowskich zbrodni. Członkowie parafii postanowili przeciwdziałać tej fałszywej opinii i otworzyli swoją świątynię dla zainteresowanych, prowadzili akcje edukacyjne, promowali swoje dziedzictwo i brali czynny udział w wydarzeniach ekumenicznych i kulturalnych. Rozpoczęto szereg inicjatyw, jak choćby założono Stowarzyszenie Obywatelskie Lublin-Münster. Inicjatywy te w większości nie miały jednak na celu promocji lubelskich luteranów, ale przede wszystkim, gest pojednania i otwartości, wyrażenie chęci dialogu.
Drugim polskim Partnerem Wspólnoty Krzyża z Gwoździ jest Fundacja Krzyżowa – Europejskie Pojednanie, której praca skupia się na integrowaniu i zbliżaniu do siebie młodzieży z krajów europejskich.
W swoim założeniu Wspólnota wychodzi poza ideały jedności chrześcijaństwa i dialogu międzyreligijnego lub międzykulturowego, postulując realne pojednanie i pokój pomiędzy wszystkimi ludźmi. Wspólnota stara się wcielać w życie wizję proroka Izajasza o ludziach, którzy przekują swoje miecze na lemiesze. Tysiące osób zaangażowanych w tę pracę na całym świecie odnosi wielkie sukcesy, doprowadzając do pojednania zarówno pomiędzy pojedynczymi osobami, jak i całymi narodami.
Bartosz Makuch
Artykuł opublikowany w piśmie „Słowo i Myśl” 2012, nr 3(118) (Poznań)
