Niniejsza publikacja, będąc zwięzłą monografią-albumem, przedstawia początki, rozwój, świetlane lata oraz schyłek w okresie II wojny światowej parafii luterańskiej na Lubelszczyźnie, bierze pod lupę bardzo konkretny wycinek życia Kościoła ewangelicko-augsburskiego w Polsce. Tym samym stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, skąd się wziął i na czym polegał ów wyjątkowy wkład ewangelików w rozwój naszego regionu, a pośrednio także kraju w XVIII, XIX oraz w pierwszej połowie XX wieku…
Książka poświęcona jest więc historii, tradycji oraz współczesności parafii ewangelicko-augsburskiej w Lublinie. Oto w powojennych dziejach lubelskiej parafii po raz pierwszy ukazuje się kompleksowa i dawno wyczekiwana zwięzła monografia obejmująca wszystkie sfery jej funkcjonowania…
Zatem jest to pierwsze dzieło, które w sposób zwarty i całościowy ujmuje odległą historię i tradycję ewangelików w Lublinie i na Lubelszczyźnie oraz tę niedawną, dosłownie sprzed kilku dekad, zapamiętaną przez osoby biorące obecnie czynny udział w życiu parafialnym.
Publikacja podzielona została na kilka części. Po Słowie wstępnym w rozdziale O tożsamości ewangelickiej została podjęta próba rekonstrukcji tożsamości ewangelickiej. Przedstawiono jej fundamentalne zasady teologiczne i pryncypia, nieodmiennie aktualne zarówno w XVI wieku, jak i na początku XXI stulecia…
Przechodząc do materii bliższej historykom sztuki, podajemy, że w osobnych rozdziałach omówione zostały takie tematy, jak historia powstania parafii ewangelicko-augsburskiej w Lublinie z uwzględnieniem działalności w Piaskach Luterskich, następnie oddzielnie zaprezentowany został zespół sakralny, na który składają się takie zabytki, jak: kościół Świętej Trójcy, budynek plebanii oraz cmentarz przykościelny – jedyny istniejący w Lublinie, na którym znajdują się nagrobki z nader interesującymi napisami w językach polskim i niemieckim. Chcąc zaprezentować Czytelnikom ocalałe fragmenty „poezji żałobnej” tworzonej pod koniec XVIII i na początku XIX wieku, postanowiliśmy je utrwalić, dodając polskie tłumaczenia napisów w języku niemieckim, co zostało zaprezentowane w osobnym rozdziale pt. Wykaz inskrypcji nagrobnych.
Ponadto, Czytelnik bez trudu zauważy, iż w publikacji oddzielnie został omówiony również cmentarz ewangelicki przy ul. Lipowej 15, na którym znajdują się nagrobki rodzin szczególnie zasłużonych dla Lublina. Dość wspomnieć w tym miejscu rodziny: Vetterów, Plage, Krausse, Hesse czy Semadenich…
W rozdziale Ewangelicy lubelscy podjęta została także ambitna próba wyszczególnienia najwybitniejszych ewangelików wraz z krótkim omówieniem ich dokonań…
Jest to książka nie tylko dla osób zainteresowanych dziedzictwem i tradycją jednego z wielu Kościołów chrześcijańskich, ściśle związanych z kulturą i historią Polski, lecz także dla tych wszystkich, którzy starają się zgłębiać historyczno-wyznaniowe uwarunkowania współczesnej polskiej społeczności ewangelickiej oraz – patrząc szerzej – protestanckiej…
Lublin, sierpień 2007
Ksiądz Dariusz Chwastek
Proboszcz Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Lublinie
ks. dr Dariusz Chwastek
