W dniu 17 kwietnia 2024 roku, z inicjatywy ks. dr Grzegorza Brudnego, proboszcza parafii ewangelicko – augsburskiej Świętej Trójcy w Lublinie, odbyło się pierwsze „Spotkanie pod Aniołami”, zatytułowane: Kościół wobec wyzwań współczesności, poprowadzone przez dominikanina ojca Tomasza Dostatniego. Był on przez 20 lat związany z Lublinem. W tym czasie organizował m.in. „Debaty Dwóch Ambon”, nawiązujące do tradycji tolerancji polskiego chrześcijaństwa, kiedy to w XVI i XVII wieku w dominikańskim kościele w Lublinie dochodziło do dysput pomiędzy braćmi polskimi a katolikami. W bazylice dominikańskiej na Starym Mieście są rzeczywiście dwie ambony usytuowane naprzeciwko siebie, pochodzą one jednak z XVIII stulecia.
Pierwsza z „Debat Dwóch Ambon” odbyła się w czasie I Kongresu Kultury Chrześcijańskiej, zorganizowanego w Lublinie w 2000 roku. W spotkaniach tych uczestniczyli m.in.: prawosławny abp Abel Popławski, bp Zdzisław Tranda z Kościoła Ewangelicko-Reformowanego, imam Selim Chazbijewicz, prof. Paweł Śpiewak, obecny kardynał katolicki Grzegorz Ryś. Z chwilą przeniesienia ojca Dostatniego do Szczecina zakończył się cykl „Debat Dwóch Ambon”. Nowy cykl nawiązuje do odkrytych w trakcie renowacji lubelskiego kościoła luterańskiego dwóch aniołów w zwieńczeniu ołtarza.
W pierwszej „Debacie pod Aniołami”, poświęconej ocenie kondycji Kościołów oraz ich reakcji na wyzwania współczesności, wzięli udział:
• katolicki biskup Adam Bab – biskup pomocniczy archidiecezji lubelskiej Kościoła Rzymskokatolickiego,
• ewangelicki biskup Adrian Korczago – zwierzchnik diecezji cieszyńskiej Kościoła Ewangelicko – Augsburskiego.
Debata składała się z trzech części: w pierwszej każdy z biskupów odpowiadał na pytania prowadzącego, w drugiej biskupi zadawali sobie pytania, natomiast w trzeciej – odpowiadali na pytania słuchaczy.
Ze względu na to, że obaj biskupi są zaangażowani w duszpasterstwo młodzieży, tematyka relacji młodych ludzi do Kościoła była jednym z głównych wątków dyskusji. Biskup Adam Bab zaprezentował krytyczne podejście wobec rzeczywistości. Stwierdził, że młodzież nastawiona jest konsumpcyjnie, co jest przejawem powszechnej sekularyzacji, zachodzącej w naszym kraju. Kieruje się doczesną racjonalnością. Satysfakcji upatrywał jednak w tym, że ok. 6-8% młodych ludzi jest zaangażowanych w życie Kościoła, tworząc aktywną wspólnotę. Innym problemem, na który zwrócił uwagę jest mediatyzacja. Rozwój mediów społecznościowych wymaga szybkich reakcji na pojawiające się informacje, które niekoniecznie muszą być prawdziwe. Od Kościoła nie można oczekiwać zatem tego typu reakcji na dziejące się wydarzenia, opisywane w mediach.
Z kolei biskup Adrian Korczago zaprezentował podejście pozytywno-adaptacyjne. Na początku stwierdził, że sekularyzacja towarzyszyła Kościołowi od początku jego istnienia. Jest faktem i trzeba się z nią pogodzić, ale też należy na nią adekwatnie reagować. Ważne jest słuchanie siebie nawzajem. Gdy nie słuchamy innych, sądzimy, że wiemy lepiej. Tymczasem gdybyśmy byli nastawieni na dialog, okazałoby się, że między stronami nie ma aż takich dużych różnic, jak wcześniej sądziliśmy. W przypadku dzieci i młodzieży mamy szansę dotrzeć do nich, zmieniając sposoby przekazu treści ewangelicznych. Kościół powinien delegować młodych katechetów do pracy z młodzieżą; mają oni prawo używać współczesnych mediów i języka młodzieżowego; dzięki stosunkowo małej różnicy wieku łatwiej im poznawać problemy i zainteresowania młodych.
Kolejną kwestią, podnoszoną przez biskupa Korczago, jest umiejętność świętowania razem z młodzieżą. Ma ona oczywiście inne sposoby świętowania, ale Kościół nie stoi na straconych pozycjach, o ile nie doprowadzamy do konkurowania między i wewnątrz Kościołów. Jeśli nie zaczniemy wspólnie, to razem poniesiemy klęskę. Najważniejszym wspólnym wyzwaniem dla Kościołów jest wiarygodność, autentyczność, bo żyjemy w świecie bardzo krytycznym, wnikliwym, szybko obnażającym obłudę. Ważny jest też pluralizm, czyli wolność. Z perspektywy Kościoła wolność określana jest przez Dekalog, który nie powinien być traktowany jako jarzmo, ale wspaniały drogowskaz.
W dyskusji z udziałem bardzo licznie zebranych słuchaczy podważano jednostronną ocenę młodzieży i jej konsumpcjonizm jako przyczynę odchodzenia od Kościoła. Zauważono, że wiele młodych osób angażuje się w działania na rzecz ochrony naszej planety, walkę z kryzysem klimatycznym, ogranicza się w zaspokajaniu swoich potrzeb (np. wegetarianizm). Ponadto młodzież widzi różnice między nauczaniem Kościoła Katolickiego a aktywnością niektórych jego duchownych. Zwrócono też uwagę, że bezcennym źródłem informacji o problemach młodzieży jest posiadanie rodzin przez duchownych ewangelickich, gdyż tej wiedzy, której nabywa się wychowując własne dzieci, nie uzyska się uczestnicząc jedynie na spotkaniach z uczennicami i uczniami.
Jeśli chodzi o reakcję Kościoła na różnego typu zdarzenia, zjawiska i procesy to – dla młodzieży i nie tylko – ważna jest jej szybkość. Przywołany został przykład arcybiskupa Józefa Życińskiego, który reagował szybko i zdecydowanie, jak przystało na duszpasterza. Z drugiej jednak strony wobec gwałtownie i wielokierunkowo zmieniającej się rzeczywistości, czasami Kościół pozostaje bezradny. Podkreślano, że tylko Kościół uwolniony od polityki (politykierstwa) może koncentrować się na duszpasterstwie, obejmującym małe autentyczne wspólnoty, a nie na tłumach, traktowanych jako miara „sukcesu” ewangelizacji.
Na zakończenie tego interesującego, dynamicznie przebiegającego spotkania odbył się koncert zespołu The Snopkers Ensemble, działającego przy parafii ewangelicko – augsburskiej Świętej Trójcy w Lublinie.
Całość debaty dostępna jest na kanale YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=QfbwkhCn2Y8
Autor: Andrzej Miszczuk
