Wielki Piątek jest najważniejszym świętem w pobożności ewangelickiej. Marcin Luter nie napisał żadnej pieśni pasyjnej ani wielkopiątkowej, natomiast pozostawił pieśń wielkanocną – „Chrystus był w śmierci mocy”, która oparta jest na starokościeknej pieśni: „Chrystus Pan zmartwychwstał”. Dla Lutra Wielki Piątek był nierozłącznie związany z Wielkanoc. Toteż Wielki Piątek jest kwintesencją tajemnicy życia i śmierci oraz kluczowej dla luteran teologii krzyża (theologia crucis), która rozważana jest zawsze w połączeniu z radosnym wydarzeniem Poranka Wielkanocnego
Głębię ewangelickiej teologii krzyża w programie “Na Progu Wiary” przybliża ks. dr Dariusz Chwastek, proboszcz parafii ewangelicko-augsburskiej Świętej Trójcy w Lublinie.
„Ponieważ ludzie nadużyli poznania Boga przez Jego dzieła, Bóg zechciał, by odtąd poznawano Go przez cierpienie, i zechciał odrzucić ową mądrość w sprawach niewidzialnych; (zechciał też), by w ten sposób ci, którzy nie czcili Boga objawionego w dziełach, czcili Go ukrytego w cierpieniu (…), by w ten sposób nikomu już nie wystarczyło i nie przynosiło pożytku poznanie Boga w chwale i majestacie bez poznawania Go w uniżeniu i hańbie krzyża”.
Marcin Luter
Krzyż przeciwstawił Luter intelektualizmowi i moralizmowi w religii. Poznanie Boga przez spojrzenie na cierpienie, słabość i poniżenie Ukrzyżowanego, słowem poznanie per passionem et crucem ma charakter egzystencjalny a nie teoretyczny. Znajduje to potwierdzenie w przekonaniu, że cierpiącemu Chrystusowi odpowiada jako korelat cierpiący człowiek: tylko w stanie cierpienia można nawiązać prawdziwą społeczność z Bogiem. Teologia krzyża determinuje zatem pobożność jak i postawę etyczną. (…) W krzyżu jest ukonstytuowana prawdziwa społeczność z Chrystusem. Rozumiał to dobrze teolog czasów pogardy Dietrich Bonhoeffer: „Krzyż nie jest straszliwym kresem czyjegoś pobożnego, szczęśliwego życia, ale początkiem społeczności z Jezusem Chrystusem. … Kto nie chce wziąć na siebie swojego krzyża, kto nie chce wydać swego życia na cierpienie i odrzucenie przez ludzi, traci społeczność z Chrystusem i nie jest jego naśladowcą” (Nachfolge, 1964).
por. http://www.luteranie.pl/www/biblioteka/dteologia/z-probl-reform/zwrot-benedykt.htm
Na koniec: Johann Sebastian Bach (ur. 21 marca 1685 w Eisenach, zm. 28 lipca 1750 w Lipsku) “Pasja według św. Jana”.
Mariusz Deckert
